Γιατί οι περισσότεροι από εμάς έχουμε έλλειψη θρεπτικών συστατικών και τι μπορούμε να κάνουμε

Είτε μας αρέσει είτε όχι, η ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ποιότητα της ζωής μας, γιατί αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών και μειώνει τη διάρκεια ζωής. Αυτό δεν είναι κάτι που πιθανότατα θα ακούσετε από τον γιατρό σας ή δεν θα έχετε διαβάσει κάτι σχετικό. Ωστόσο, η ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών είναι καλά τεκμηριωμένη στην επιστημονική βιβλιογραφία και οι πρόσφατες στατιστικές δείχνουν ότι επηρεάζει σχεδόν το 100% του πληθυσμού - τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό.

Η ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών είναι σχετικά εύκολο να αντιμετωπιστεί και δεν απαιτεί ομάδα γιατρών, ακριβές εργαστηριακές εξετάσεις ή φάρμακα. Όταν οι ελλείψεις θρεπτικών συστατικών αντιμετωπίζονται, οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν βελτιώσεις σε όλους τους σωματικούς τομείς, όπως περισσότερη ενέργεια, καλύτερος ύπνος, πιο κοφτερό μυαλό, καθαρότερο δέρμα, πιο ομαλή πέψη και καλύτερη σωματική απόδοση. Εν ολίγοις, θα μπορούσατε να πείτε ότι η αντιμετώπιση των ελλείψεων σε θρεπτικά συστατικά επιβραδύνει, ακόμη και αντιστρέφει τη διαδικασία γήρανσης.

ΥΓΕΙΑ + ΔΙΑΤΡΟΦΗ

7 πιθανοί λόγοι για τους οποίους δεν μπορείς να κοιμηθείς, παρά την κούραση

Το σώμα μας χρειάζεται περίπου 40 διαφορετικά απαραίτητα θρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικά) για να παραμείνει υγιές. Γι αυτό και θα πρέπει να επιδιώκουμε να τρώμε τροφές με θρεπτικά συστατικά σε καθημερινή βάση. Η αντίθετη περίπτωση μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια μικροθρεπτικών συστατικών που συμβάλλει σε όλους τους τύπους χρόνιων ασθενειών και στη γήρανση. Για παράδειγμα:

• Η ανεπάρκεια βιταμίνης C μπορεί να οδηγήσει σε κακή ανοσία, χρόνια κόπωση και μη φυσιολογική αρτηριακή πίεση.
• Η ανεπάρκεια βιταμίνης D αυξάνει τον κίνδυνο όλων των τύπων αυτοανοσίας, καρκίνου και καρδιακών παθήσεων.
• Η ανεπάρκεια μαγνησίου συνδέεται με αϋπνία, άγχος, κατάθλιψη, διαβήτη και καρδιακές παθήσεις.
• Η ανεπάρκεια χολίνης προάγει γνωστικά προβλήματα και βλάβες στο DNA.
• Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 συνδέεται με νευροεκφυλιστική νόσο.
• Η ανεπάρκεια φυλλικού οξέος συνδέεται με γενετικές ανωμαλίες και υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης που μπορεί να οδηγήσουν σε βλάβη του DNA και ορισμένους τύπους καρκίνου.

Μέχρι πρόσφατα, θεωρούσαμε τα μικροθρεπτικά συστατικά απαραίτητα για την επιβίωση και την προστασία από σοβαρές ασθένειες. Είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι τα μικροθρεπτικά συστατικά είναι απαραίτητα για τη βέλτιστη υγεία.

Αν και οι ήπιες ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά δεν αρκούν για να προκαλέσουν εμφανή κλινικά συμπτώματα, εξακολουθούν να συμβάλλουν σημαντικά στη διαδικασία γήρανσης και στις ασθένειες. Και αυτό είναι που κάνει τη βελτιστοποίηση της κατάστασης των θρεπτικών συστατικών τόσο σημαντική.

Σήμερα δεν μιλάμε για πλήρεις ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά που θα προκαλούσαν οξείες ασθένειες όπως η ραχίτιδα, το σκορβούτο, το beriberi και η πελλάγρα. Μιλάμε για πρόσληψη θρεπτικών συστατικών που είναι λιγότερη της Συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης (RDA).

pexels

Γιατί όμως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν έλλειψη θρεπτικών συστατικών;

Καταρχάς, είναι δύσκολο να γνωρίζετε εάν υστερείτε σε θρεπτικά συστατικά μόνο από τα συμπτώματα. Μπορεί να μην εμφανίσετε κανένα σύμπτωμα βραχυπρόθεσμα ή, αν το κάνετε, πιθανότατα θα είναι συμπτώματα όπως χαμηλή ενέργεια, ομίχλη του εγκεφάλου, κακός ύπνος και πεπτικά ή δερματικά προβλήματα - ακριβώς το είδος των ήπιων συμπτωμάτων που αντιμετωπίζουμε σχεδόν όλοι σήμερα.

Δεύτερον, οι περισσότεροι γιατροί δεν κάνουν τακτικά τεστ για ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών, ίσως εκτός ίσως του σιδήρου και της βιταμίνης D, συν ότι αναζητούν φυσιολογικά και όχι βέλτιστα επίπεδα. Για το φυλλικό οξύ, πρέπει να εξετάσετε τα επίπεδα ενεργού φυλλικού οξέος. Για τη Β12, πρέπει να εξετάσετε τα ενεργά επίπεδα Β12, οι περισσότερες διαγνωστικές εξετάσεις δεν δοκιμάζουν το τελευταίο.

Τρίτον, πολλοί πιστεύουν ότι οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν μόνο τους ανθρώπους στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Δυστυχώς, τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.

Η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών επηρεάζεται επίσης από την παρουσία (ή την έλλειψη) άλλων θρεπτικών συστατικών. Ο σίδηρος μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα μόνο με την παρουσία επαρκούς χαλκού. Το μαγνήσιο απαιτείται για την ενεργοποίηση της βιταμίνης D. Η βιταμίνη C ενισχύει την απορρόφηση του σιδήρου στο πεπτικό σύστημα. Έτσι, ακόμα κι αν λαμβάνετε αρκετή βιταμίνη D από την έκθεση στον ήλιο ή τα συμπληρώματα, θα εξακολουθείτε να εμφανίζετε ανεπάρκεια εάν δεν λαμβάνετε επίσης αρκετό μαγνήσιο (το οποίο είναι απαραίτητο για την ενεργοποίηση της βιταμίνης D).

Οι αναστολείς θρεπτικών συστατικών και τα αντιθρεπτικά συστατικά μειώνουν τη βιοδιαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών στα τρόφιμα. Το φυτικό, ένα αντιθρεπτικό συστατικό που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα δημητριακά και τα όσπρια, συνδέεται με το ασβέστιο, τον σίδηρο και τον ψευδάργυρο, καθιστώντας τα μη διαθέσιμα για απορρόφηση.

Γιατί είναι τόσο συχνές οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά;

Η πρόσληψη θερμίδων μας αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 50 χρόνια. Πολλές θερμίδες προέρχονται από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία όμως δεν περιέχουν τόσες πολλές βιταμίνες, μέταλλα και άλλες ενώσεις που χρειαζόμαστε για να διατηρήσουμε την υγεία και τη ζωτικότητά μας και να αποτρέψουμε τις ασθένειες. Θα έλεγε κανείς ότι είμαστε χορτάτοι αλλά υποσιτισμένοι.

Επίσης τις τελευταίες δεκαετίες, έχουμε διαταράξει τη γη με χημικά λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα και φυτοφάρμακα. Αυτό έχει επηρεάσει την ικανότητα των φυτών να εξάγουν θρεπτικά συστατικά από το έδαφος, το οποίο, με τη σειρά του, έχει μειώσει την ποσότητα των θρεπτικών ουσιών που λαμβάνουμε από την κατανάλωση φυτών (ή από την κατανάλωση ζώων που έχουν φάει φυτά).

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι θα έπρεπε να φάμε οκτώ πορτοκάλια σήμερα για να λάβουμε την ίδια ποσότητα θρεπτικών συστατικών που θα είχαν πάρει οι παππούδες μας από την κατανάλωση ενός μόνο πορτοκαλιού.

Οι τοξίνες, οι οποίες έχουν γίνει πανταχού παρούσες στα τρόφιμα μας, μειώνουν τη διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, η γλυφοσάτη παρεμβαίνει στην ικανότητα των βακτηρίων του εντέρου μας να παράγουν και να απορροφούν πολλά διαφορετικά θρεπτικά συστατικά, όπως φυλλικό οξύ, γλυκίνη, βιταμίνη Ε και βιταμίνη Κ. Τα βαρέα μέταλλα όπως ο υδράργυρος, το κάδμιο και το αρσενικό μειώνουν επίσης την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών.

Τα περισσότερα από τα προϊόντα που πωλούνται σε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ καλλιεργούνται εκατοντάδες - αν όχι χιλιάδες - μίλια μακριά. Το πρόβλημα με αυτό είναι ότι τα τρόφιμα αρχίζουν να αλλάζουν μόλις συλλεχθούν και η περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά αρχίζει να χειροτερεύει.

pexels

Πώς να αποκαταστήσετε τα βέλτιστα επίπεδα των θρεπτικών συστατικών

Μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά πρέπει πάντα να είναι το σημείο εκκίνησης για την προστασία από τις ελλείψεις. Τα ολόκληρα τρόφιμα περιέχουν ένα ευρύ φάσμα βιταμινών, μετάλλων και φυτοθρεπτικών συστατικών που λειτουργούν συνεργικά για να υποστηρίξουν την υγεία μας. Μερικά από τα πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα είναι:

• Κρέατα οργάνων (συκώτι, σπλήνα, νεφρά και καρδιά)
• Ψάρι
• Βοδινό κρέας
• Αυγά
• Γαλακτοκομικά με πλήρη λιπαρά
• Βότανα και μπαχαρικά
• Σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά

Γιατί η διατροφή δεν είναι πλέον αρκετή για την επίτευξη της βέλτιστης θρεπτικής κατάστασης

Σε έναν τέλειο κόσμο, θα μπορούσαμε να καλύψουμε όλες τις ανάγκες μας σε θρεπτικά συστατικά μόνο από τα τρόφιμα. Όμως, λόγω των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, ενός παγκόσμιου, βιομηχανικού συστήματος τροφίμων, των αλλαγών στην ποιότητα του εδάφους, των τοξινών όπως τα βαρέα μέταλλα και της γλυφοσάτης, της αύξησης των χρόνιων ασθενειών και των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, αυτό δεν είναι δυνατό.

Τα συμπληρώματα μπορεί να μειώσουν την έλλειψη των θρεπτικών συστατικών, ώστε να μπορείτε να αισθάνεστε και να αποδίδετε καλύτερα. Εκατοντάδες μελέτες έχουν δείξει ότι η συμπλήρωση με μικροθρεπτικά συστατικά μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις σε οτιδήποτε, από δείκτες καρδιαγγειακού κινδύνου έως άγχος και κατάθλιψη, πεπτική υγεία και ισορροπία ορμονών.

Αλλά φυσικά, δεν είναι όλα τα συμπληρώματα ίδια. Υποθέτω ότι έχετε δει πολλές ιστορίες στα μέσα ενημέρωσης για συμπληρώματα κακής ποιότητας. Πολλά συμπληρώματα παρασκευάζονται με φθηνά, συνθετικά συστατικά που είναι δύσκολο να απορροφήσει ο οργανισμός. Για παράδειγμα, πολλά προϊόντα στην αγορά περιέχουν συνθετικό φυλλικό οξύ αντί για μια φυσική βιοδιαθέσιμη μορφή φυλλικού οξέος.

Επίσης πολλά συμπληρώματα δεν περιέχουν τη σωστή ποσότητα από τα θρεπτικά συστατικά. Για παράδειγμα, οι πολυβιταμίνες περιέχουν συχνά υψηλές δόσεις ασβεστίου και σιδήρου. Ενώ το ασβέστιο και ο σίδηρος είναι απαραίτητα στη διατροφή, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η συμπλήρωση αυτών των θρεπτικών συστατικών σε υψηλές δόσεις μπορεί να είναι επιβλαβής.

Από την άλλη πλευρά, πολλά συμπληρώματα τείνουν να τσιγκουνεύονται τα κρίσιμα θρεπτικά συστατικά που δεν λαμβάνουμε εύκολα από τη διατροφή, όπως οι βιταμίνες C και D. Τα περισσότερα προϊόντα στην αγορά περιέχουν 400 IU βιταμίνης D, η οποία δεν αρκεί για την αύξηση του φυσιολογικού εύρους στους περισσότερους ανθρώπους. Γι' αυτό είναι τόσο σημαντικό να επιλέγετε προϊόντα υψηλής ποιότητας, που συνταγογραφούνται από έναν επαγγελματία που εμπιστεύεστε.