Η εικόνα γύρω από την πρόληψη του καρκίνου του μαστού τα τελευταία χρόνια, μοιάζει εμφανώς βελτιωμένη. Ωστόσο, οι ειδικοί κάνουν λόγο για μια κάθετη αύξηση των ασθενών εξαιτίας της αποφυγής εξετάσεων στα δύο χρόνια της πανδημίας.
Η Δρ Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα, καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών- Χειρουργός–Γυναικολόγος, Μαστολόγος-Ογκολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας, εθνικός εκπρόσωπος στην Ε.Ε. για τον καρκίνο του μαστού και τα Κέντρα μαστού, εκπρόσωπος του Π.Ι.Σ. στη UEMS για τις ανάγκες στη χειρουργική εκπαίδευση στον καρκίνο του μαστού, Δ/ντρια Ελληνικής Σχολής Μαστολογίας & πρόεδρος του 21st SIS World Congress on Breast Cancer and Breast Health Care, αλλά και ο κύριος Βασίλης Ραμφίδης, Παθολόγος-Ογκολόγος στην ειδικότητα, Διευθυντής της Ογκολογικής Κλινικής του 251 Νοσοκομείου Αεροπορίας και στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, μας λύνουν μερικές κρίσιμες απορίες κάθε γυναίκας με αφορμή το 21ο Παγκόσμιο Συνέδριο που θα διεξαχθεί τον Μάη στη Ρόδο, αλλά και εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου του Μαστού.
Οι βασικοί στόχοι του πολυαναμενόμενου Συνεδρίου είναι να καθιερωθεί η ειδικότητα της Μαστολογίας, και όλα τα Κέντρα Μαστού διαπιστευμένα, ο καρκίνος του μαστού στις νέες γυναίκες και πώς να διατηρηθεί όπου επιτρέπεται η γονιμότητα. Μεταξύ άλλων, θα αναλυθούν η τεχνητή νοημοσύνη στον καρκίνο του μαστού, το γονιδιακό προφίλ στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, ο τρόπος ζωής μετά από τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, ο τουρισμός υγείας και η υγεία του μαστού, οι διαιτολογικές συνήθειες και ασφαλώς ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες.
Οι ερωτήσεις που μου έρχονται στο μυαλό, είναι πολλές. Τι ρόλο παίζει η πρόληψη; Κάθε πότε πρέπει να κάνουμε εξετάσεις και τελικά, ο τύπος μαστού κάθε γυναίκας είναι εκείνος που καθορίζει την επιλογή συγκεκριμένων εξετάσεων; Η κυρία Μουζάκα δίνει για αρχή, έμφαση στη θέση που υποστηρίζει από το 1986 μέσω επιστημονικών ερευνών, κι έχει να κάνει με την αναγκαία «αυτοάμυνα» της γυναίκας σε ό,τι την επιβαρύνει ψυχικά.
«Το κυριότερο που θα πρέπει να κάνει μια γυναίκα είναι να μην κρατάει τις στεναχώριες μέσα της, να εξωτερικεύει τη στεναχώρια της, διότι φαίνεται ότι η παρατεταμένη ψυχική ένταση οδηγεί στην εκδήλωση του καρκίνου του μαστού».
Η κυρία Λυδία Ιωαννίδου- Μουζάκα
Πολύ σημαντικό είναι επίσης κάθε γυναίκα να πηγαίνει σε ειδικό γιατρό έτσι ώστε οτιδήποτε εμφανίσει, να είναι ιάσιμο. «Η αλληλοεπικάλυψη των εξετάσεων είναι που εξασφαλίζει τη σωστή διάγνωση στη γυναίκα», σημειώνει στη συνέχεια η κορυφαία ειδικός. Οι γυναίκες πρέπει να εξετάζονται ετήσια από 40 χρονών και πάνω. Ορισμένοι παράγοντες κρίνουν ωστόσο απαραίτητες τις εξετάσεις, λίγο πιο νωρίς.
«Μεταξύ 35 και 40 καλό θα είναι να γίνεται η πρώτη μαστογραφία στη γυναίκα, η λεγόμενη και μαστογραφία αναφοράς, για να έχουμε συγκριτικά δεδομένα. Αυτά που λέω είναι για τον γενικό πληθυσμό. Υπάρχουν όμως και ειδικές περιπτώσεις. Για παράδειγμα, αν η μητέρα μιας κοπέλας παρουσίασε καρκίνο του μαστού σε κάποια ηλικία, η κόρη της θα πρέπει να ξεκινάει τον έλεγχο μία δεκαετία πριν. Αν μία γυναίκα δεν έχει κάνει παιδί μέχρι τα 34 της, πριν μείνει έγκυος πρέπει οπωσδήποτε να κάνει έναν πλήρη μαστολογικό έλεγχο».
Τι συμπεριλαμβάνει ο πλήρης μαστολογικός έλεγχος; «Συμπεριλαμβάνει τη λήψη του ιστορικού, την κλινική εξέταση, τη μαστογραφία και τον υπέρηχο. Αν δεν υπάρξει εύρημα σε αυτές τις τρεις βασικές εξετάσεις, τότε απαλλάσσεται η γυναίκα. Αν υπάρξει οποιοδήποτε εύρημα, τότε πρέπει να υποβληθεί σε μαγνητική μαστογραφία για να έχουμε πληροφόρηση και από άλλη μια πηγή».
Ο τύπος του μαστού καθορίζει πολλές φορές την επιλογή των εξετάσεων για κάθε γυναίκα και η γιατρός της είναι εκεί για να της δείξει τον δρόμο. Κάποια από τα ύποπτα σημάδια είναι «η αλλοίωση της εμφάνισης του δέρματος που παραπέμπει σε όψη φλοιού πορτοκαλιού, ψηλαφητό ογκίδιο, καθήλωση της θηλής, λεμφαδένες στη μασχάλη, παραλλαγή της καμπυλότητας του μαστού».
Ένα ακόμη σημαντικό κεφάλαιο της πρόληψης πριν οδηγηθεί μία γυναίκα σε ένα ύποπτο σύμπτωμα, είναι η αυτοεξέταση μαστών και ο τρόπος που γίνεται.
«Κάθε γυναίκα πρέπει να κάνει αυτοεξέταση κάθε μήνα αμέσως μετά την περίοδο της ενώ μια γυναίκα με εμμηνόπαυση πρέπει να επιλέγει μια συγκεκριμένη ημερομηνία κάθε μήνα και να είναι συνεπής στην αυτοεξέτασή της»
«Η αυτοεξέταση είναι πραγματικά σημαντική όταν γίνεται τακτικά και σωστά. Γιατί αν δεν γίνεται τακτικά και σωστά, δεν θα ανακαλυφθεί κάτι σε πολύ μικρό μέγεθος. Σίγουρα με την αυτοεξέταση ανακαλύπτουμε ψηλαφητό εύρημα αλλά αν η γυναίκα την κάνει τακτικά και σωστά, θα είναι σε θέση να ανακαλύψει αυτό το ψηλαφητό εύρημα σε πολύ μικρές διαστάσεις γιατί θα ξέρει πάρα πολύ καλά η ίδια τον μαστό της και έτσι θα εκτιμήσει την οποιαδήποτε ανωμαλία».
Σύμφωνα με την ειδικό, είναι πολύ σημαντικό να ενημερωθεί εξίσου επαρκώς και το ανδρικό φύλο ότι ο καρκίνος του μαστού το αφορά. Σε μικρότερο βαθμό αλλά το αφορά.
«Ο καρκίνος του μαστού στον άνδρα δεν είναι τόσο συχνός όσο στη γυναίκα, αλλά καρκίνο του μαστού παθαίνουν και οι άντρες. Το ποσοστό μέχρι τώρα στην Ελλάδα ήταν ένας άντρας σε κάθε 100 γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Υπάρχουν όμως κάποια στοιχεία που κάνουν τα αποτελέσματα του καρκίνου του μαστού στον άνδρα πιο δυσοίωνα. Το μέγεθος του μαστού του ανδρός είναι αρνητικός παράγοντας στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού, συγκριτικά με το μέγεθος του μαστού στη γυναίκα διότι ο μαστός είναι πολύ μικρός και η γειτνίαση του ογκιδίου με το θωρακικό τοίχωμα μπορεί να γίνει πολύ πιο γρήγορα και από εκεί και πέρα να έχουμε πιθανότατα κάποια μετάσταση».
Ο κύριος Ραμφίδης προσθέτει πως «συχνά αφορά τους άνδρες που έχουν κάποιο γονίδιο, το οποίο έχει να κάνει με τον καρκίνο του μαστού και λέγεται BRCA». Ο ίδιος σπεύδει στη συνέχεια να σταθεί στην εξαιρετική σημασία της πρόληψης και για τα δύο φύλα.
«Αποτυπώνεται επιδημιολογικά ότι το ποσοστό των γυναικών που η διάγνωσή τους γίνεται σε πρώιμο στάδιο, έχει αυξηθεί», τονίζει ο ειδικός, προσθέτοντας:
«Υπάρχει μια σπουδαία μετανάλυση που δείχνει ότι οι γυναίκες που υποβάλλονται σε προληπτική μαστογραφία, έχουν μειωμένο τον κίνδυνο θανάτου κατά 40%»
Αναφορικά με τις νέες θεραπείες, ο ίδιος δηλώνει αρκετά αισιόδοξος.
«Πέρα από το ότι πρέπει να προλαβαίνουμε τον καρκίνο νωρίς, ζούμε σε μια συναρπαστική περίοδο στην ογκολογία γιατί έχουμε εντυπωσιακά νέα φάρμακα. Η έρευνα έχει εστιάσει σε δύο κομμάτια, την ανοσοθεραπεία και τις στοχευμένες θεραπείες».
Ο ρόλος της ανοσοθεραπείας, όπως εξηγεί, είναι περισσότερο για τον πιο επιθετικό καρκίνο του μαστού, «σε αυτόν που για πολλά χρόνια, δεν είχαμε πολλά όπλα στην θεραπευτική μας φαρέτρα». Από την άλλη, οι στοχευμένες θεραπείες συμβάλλουν «στην εμβάθυνση γύρω από τη βιολογία του καρκίνου που μας βοήθησε να εντοπίσουμε κάποια χαρακτηριστικά και να στοχεύσουμε σε αυτά».
«Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι μόνο ένας τύπος. Με βάση τη βιολογία, υπάρχουν διάφοροι τύποι που έχουν καλή πρόγνωση αλλά η επιστήμη έχει γίνει καλύτερη και σε εκείνους που δεν είχαν καλή πρόγνωση»
Οι ειδικότητες που πρέπει να έχει κοντά της μία γυναίκα με καρκίνο του μαστού, είναι ποικίλες. «Χρειάζεται μια διεπιστημονική προσέγγιση», όπως αναφέρει, παραθέτοντας τους πιο σημαντικούς. «Γυναικολόγο- Μαστολόγο, Χειρουργό- Μαστολόγο, Παθολόγο- Ογκολόγο, Ακτινοθεραπευτή, Ακτινολόγο, Ψυχολόγο, Νοσηλευτή και κατά τη διάρκεια των θεραπειών αλλά και μετά από αυτές».
«Από τα 40 υπάρχουν ισχυρά δεδομένα ότι μια γυναίκα πρέπει να κάνει οπωσδήποτε προληπτική μαστογραφία ενώ κάτω από τα 40, η προσέγγιση είναι εξατομικευμένη για το πότε ακριβώς θα ξεκινήσει τον προληπτικό έλεγχο και με τι είδους εξετάσεις»
Όσο για την ενσυναίσθηση και το κατά πόσο ένας γιατρός μπορεί να καταφέρει να μη μεταφέρει και σπίτι του όλα όσα αντιμετωπίζει πίσω από την πόρτα του ιατρείου του, ο κύριος Ραμφίδης απαντά: «Είναι σημαντικό ο εκάστοτε γιατρός να βρει την ισορροπία του. Αφενός να προσεγγίζει ανθρώπινα τον ασθενή που έχει καρκίνο και το περιβάλλον του και αφετέρου, να μη μεταφέρει αυτό το βάρος και στο σπίτι του. Υπάρχει τρόπος να επέλθει αυτή η ισορροπία χωρίς να σκληραίνει απέναντι στον ασθενή ενώ πολλές φορές χρειάζεται βοήθεια από κάποια εξειδικευμένη ομάδα».
Η συμβουλή και των δύο ιατρών προς κάθε γυναίκα είναι «να μην αγχώνεται με τη διαδικασία του προληπτικού ασυμπτωματικού ελέγχου. Ο γιατρός της έχει την ευθύνη. Αυτό που οφείλει να υπενθυμίζει στον εαυτό της είναι ότι ο τακτικός έλεγχος σώζει ζωές».
21st WORLD CONGRESS ON BREAST CANCER & BREAST HEALTHCARE
Τα ζητήματα και οι προκλήσεις στο πεδίο της διάγνωσης και θεραπείας του καρκίνου του μαστού, θα αναλυθούν από έγκριτους επιστήμονες στο 21ο Παγκόσμιο Συνέδριο.
Το "21ο Παγκόσμιο Συνέδριο για τον Καρκίνο του Μαστού και την Υγεία του Μαστού" θα διεξαχθεί 3-6 Μάϊου 2023 στο Rodos Palace Hotel. Το Συνέδριο, τελεί υπό την Αιγίδα της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου και της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου Α ́.
Η Διεθνής Εταιρεία Μαστολογίας ανέθεσε τη διοργάνωση του Συνεδρίου στο μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου και Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας κ. Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα.
Σκοπός του Συνεδρίου είναι να αναλυθούν από έγκριτους επιστήμονες από όλο τον κόσμο όλα τα φλέγοντα ζητήματα και οι προκλήσεις στο πεδίο της διάγνωσης και θεραπείας του καρκίνου του μαστού και οι νέες πρακτικές για την προάσπιση της υγείας του μαστού. Είναι ένα σημαντικό γεγονός για την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και αναμένεται να το παρακολουθήσουν δια ζώσης γύρω στους 2.000 Συνέδρους, που ασχολούνται με τον μαστό διαφόρων ειδικοτήτων από όλο τον κόσμο. Τα οφέλη της διεξαγωγής στη χώρα μας ενός τέτοιου διαμετρήματος Συνεδρίου είναι πολλά και σχετίζονται με επιστημονικά, κοινωνικά, οικονομικά, τουριστικά και πολιτιστικά οφέλη.