Γιατί όλοι φαίνεται να έχουν τροφικές δυσανεξίες αυτές τις μέρες;
Τζουλιάννα Καρνέζη
16 Σεπτεμβρίου 2023
Οι περισσότεροι από εσάς θα έχετε παρατηρήσει ότι το να διοργανώσετε ένα δείπνο είναι πιο δύσκολο από ό,τι στο παρελθόν. Ένας φίλος δεν τρώει γλουτένη, ένας άλλος δεν θέλει τα γαλακτοκομικά, ο άλλος δεν μπορεί να φάει κρεμμύδι και κάποιοι είναι χορτοφάγοι. Αυξάνονται οι τροφικές δυσανεξίες; Ή απλώς ακούμε περισσότερα για αυτές τώρα;
Τι είναι οι τροφικές δυσανεξίες;
Οι τροφικές δυσανεξίες είναι αντιδράσεις του σώματος στην κατανάλωση τροφών, σε κανονικές ποσότητες, που δεν επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Επίσης διαφέρουν πολύ από τις τροφικές αλλεργίες , δηλαδή όταν το σώμα αναπτύσσει μια ανοσολογική απόκριση σε μια τροφή που είτε καταπίνεται είτε ακόμη και αγγίζει το δέρμα. Αυτή η ανοσολογική απόκριση είναι πολύ γρήγορη (μέσα σε 20 λεπτά έως δύο ώρες) και απελευθερώνει χημικές ουσίες που μπορούν να επηρεάσουν την αναπνοή, το γαστρεντερικό σωλήνα και την καρδιά του ατόμου.
Οι κοινές τροφικές αλλεργίες περιλαμβάνουν τα αυγά, τα φιστίκια, το σιτάρι και τα οστρακοειδή. Οι αλλεργίες διαφέρουν από τις δυσανεξίες στο ότι οι πιο σοβαρές αλλεργίες προκαλούν αναφυλαξία: σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις που είναι απειλητικές για τη ζωή.
Οι μηχανισμοί πίσω από τις τροφικές δυσανεξίες μπορεί να διαφέρουν πολύ. Ένας κοινός μηχανισμός είναι όταν οι άνθρωποι δεν έχουν ένζυμα που χρειάζονται για τη διάσπαση των θρεπτικών συστατικών.
Σε μια από τις πιο κοινές τροφικές δυσανεξίες, τη δυσανεξία στη λακτόζη, όπου δεν έχετε το ένζυμο «λακτάση» που χρησιμοποιείται για τη διάσπαση του υδατάνθρακα που βρίσκεται φυσικά στο γάλα και σε ορισμένα άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η λακτόζη διασπάται σε γλυκόζη και γαλακτόζη στο λεπτό έντερο και στη συνέχεια απορροφάται.
Χωρίς λακτάση, η λακτόζη παραμένει στο έντερο, όπου αντλεί νερό από την παροχή αίματος και αυτό αρχικά οδηγεί σε διάρροια και στη συνέχεια καθώς η λακτόζη εισέρχεται στο παχύ έντερο ζυμώνεται από τα βακτήρια μας, με αποτέλεσμα τα αέρια να προκαλούν φούσκωμα στην κοιλιά, πόνο και δυσφορία.
Άλλες τροφικές δυσανεξίες λόγω έλλειψης ενζύμων περιλαμβάνουν δυσανεξίες στην ισταμίνη και την καφεΐνη. Μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να διασπάσουν την ισταμίνη, η οποία βρίσκεται στο κόκκινο κρασί, τα μπλε τυριά, τον τόνο, τις ντομάτες και τα χοιρινά προϊόντα.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως φαγούρα, κοκκινίλες στο δέρμα, κοιλιακό άλγος, ναυτία, ζάλη, πονοκεφάλους και ημικρανίες. Ομοίως, οι άνθρωποι μπορεί επίσης να έχουν ευαισθησία στην καφεΐνη (που βρίσκεται στον καφέ και το κακάο).
Οι τροφικές δυσανεξίες διαφέρουν επίσης από τις αυτοάνοσες αποκρίσεις, όπως η κοιλιοκάκη. Σε αυτή την περίπτωση, οι άνθρωποι αναπτύσσουν μια αυτοάνοση απόκριση στο λεπτό έντερο σε μια πρωτεΐνη στο σιτάρι που ονομάζεται γλουτένη. Η αυτοάνοση απόκριση καταστρέφει επίσης τις λάχνες του εντέρου, τις μικρές δομές που μοιάζουν με τα δάχτυλα που απορροφούν όλα τα θρεπτικά συστατικά.
Πολλοί άνθρωποι που παρουσιάζουν γαστρεντερικά συμπτώματα ως αντίδραση σε προϊόντα σίτου υποθέτουν ότι έχουν κοιλιοκάκη. Ωστόσο, μπορεί να έχουν ευαισθησία στη φρουκτάνη, έναν τύπο υδατάνθρακα στο σιτάρι. Η φρουκτάνη είναι ένας φυσικά ζυμώσιμος υδατάνθρακας και ένα « FODMAP – που σημαίνει Ζυμώσιμοι ολιγο-διμονοσακχαρίτες και πολυόλες, μια ομάδα θρεπτικών συστατικών που μπορούν να προκαλέσουν ευαισθησία.
Όπως στην περίπτωση της λακτόζης (η οποία είναι επίσης ένας υδατάνθρακας FODMAP), μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να απορροφήσουν μεγάλες ποσότητες φρουκτανών (που υπάρχουν επίσης στα κρεμμύδια και το σκόρδο). Όπως η λακτόζη, έτσι και αυτή η δυσανεξάι προκαλεί διάρροια και στη συνέχεια τα βακτήρια στο παχύ έντερο ζυμώνουν τη φρουκτάνη, παράγοντας αέρια, κοιλιακό άλγος και δυσφορία.
Αυξάνονται λοιπόν οι τροφικές δυσανεξίες;
Αν και μπορεί να φαίνεται ότι οι τροφικές δυσανεξίες αυξάνονται, δεν έχουμε καμία απόδειξη ότι συμβαίνει. Δεν υπάρχουν δεδομένα για τους πραγματικούς αριθμούς και αυτό ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι οι τροφικές δυσανεξίες γενικά δεν οδηγούν απαραίτητα στη λήψης φαρμάκων ή στην αναζήτηση επείγουσας ιατρικής θεραπείας.
Μια έκθεση του 2009 υποδηλώνει ότι περίπου το 20% του πληθυσμού έχει μία ή περισσότερες τροφικές δυσανεξίες, χωρίς εμφανή αλλαγή από το 1994. Μια πιο πρόσφατη έρευνα από το 2020 για τις αυτοαναφερόμενες δυσανεξίες σε χρήστες του διαδικτύου έδειξε περίπου το 25% του πληθυσμού.
Η αντιληπτή αύξηση μπορεί να αντανακλά πολλούς άλλους παράγοντες. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να αυτοδιαγνώσουν μια τροφική δυσανεξία από καλοπροαίρετες αλλά παραπλανητικές συμβουλές υγείας από την οικογένεια και τους φίλους. Επιπλέον, πολλοί μπορεί να αποδίδουν εσφαλμένα ιατρικά συμπτώματα σε τροφές που έχουν φάει. Έχουμε επίσης αυξημένη ικανότητα αυτοδιάγνωσης, χάρη στον Dr Google.
Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε τροφική δυσανεξία, είναι καλύτερο να λάβετε τη διάγνωση από τον γιατρό, για να διασφαλίσετε ότι δεν παραβλέπετε ένα δυνητικά ανησυχητικό ιατρικό πρόβλημα. Επίσης, μπορεί να αποφεύγετε άσκοπα μια συγκεκριμένη ομάδα τροφίμων και να χάνετε βασικά θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για τη βέλτιστη υγεία.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.