Βασίλισσα Ελισάβετ: Έφυγε από τη ζωή η μακροβιότερη μονάρχης της σύγχρονης ιστορίας, στα 96 της χρόνια
JTeam
8 Σεπτεμβρίου 2022
Σήμερα, 8 Σεπτεμβρίου, κλείνει ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας. Έφυγε από τη ζωή η Βασίλισσα Ελισάβετ, στα 96 της χρόνια.
Οι πρώτες ανησυχίες για την υγεία της εμφανίστηκαν τον περασμένο Οκτώβριο, όταν κράτησε μπαστούνι σε επίσημη εκδήλωση. Ήταν η πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια που χρειάστηκε βοήθεια. Αργότερα, πέρασε μία νύχτα στο νοσοκομείο – και πάλι, για πρώτη φορά μετά από χρόνια – ενώ ακύρωσε δύο ταξίδια, ένα στη Βόρεια Ιρλανδία και ένα στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στη Γλασκώβη, κατόπιν εντολής των γιατρών της. Στις 29 εκείνου του μήνα, νοσηλεύτηκε ξανά. Σοβαρά αυτήν τη φορά.
«Όσο άφθαρτη κι αν φαίνεται, η Βασίλισσα Ελισάβετ είναι άνθρωπος και δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει για πάντα», ανέφεραν πηγές του Buckingham.
«Στην πραγματικότητα, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη απ' ό,τι έχει γνωστό».
Ο θάνατος της Ελισάβετ σηματοδοτεί το τέλος μίας εποχής. Υπήρξε η μακροβιότερη μονάρχης της Βρετανίας, άλλωστε. Το πρόσωπό της βρέθηκε σε νομίσματα, πίνακες της ποπ κουλτούρας, ρούχα, έγινε αντικείμενο θαυμασμού και μεγάλης αντιπάθειας – ήταν, όμως, πάντα εκεί, δίνοντας μία αίσθηση σταθερότητας.
Γεννήθηκε την 21η Απριλίου 1926. Ήταν η μεγαλύτερη κόρη του Πρίγκιπα Αλβέρτου, Δούκα του York, και της Λαίδης Elizabeth Bowes-Lyon. Δεν προοριζόταν για Βασίλισσα – ο πατέρας της ήταν μικρότερος αδελφός του τότε μονάρχη, Εδουάρδου Η’. Όταν όμως εκείνος, έχοντας περάσει έναν μόλις χρόνο στον θρόνο, αποφάσισε να αποσυρθεί – κάτι ανήκουστο, ως τότε – για να ζήσει με τη γυναίκα που αγαπούσε, τα πράγματα άλλαξαν. Ο Αλβέρτος έγινε Βασιλιάς. Μετονομάστηκε Γεώργιος ΣΤ’ και, μέσα σε μία μέρα, η Ελισάβετ βρέθηκε πρώτη στη σειρά διαδοχής.
Θα γινόταν η Βασίλισσα της Αυτοκρατορίας, μία μέρα. Κι αυτό σήμαινε ότι η ζωή της θα έκανε στροφή 180 μοιρών, ξεκινώντας άμεσα. Την εκπαίδευσή της επέβλεπε η μητέρα της. Έκανε μαθήματα ιστορίας από τον κοσμήτορα του Πανεπιστημίου Eton, Clarence Henry Kennett Marten. Παράλληλα, μελετούσε μουσική και ξένες γλώσσες. Δεν πήγε σχολείο όπως οι συνομήλικοί της, φυσικά. Δεν έμαθε Μαθηματικά και Φυσική, αλλά γνώριζε κάθε άρθρο του Συντάγματος.
Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ήταν μόλις 13 ετών. Στις 13 Οκτωβρίου 1940, όμως, εκφώνησε το πρώτο της μήνυμα στον βρετανικό λαό, από το Κάστρο του Windsor. Μίλησε στον ραδιοφωνικό σταθμό του BBC, την Ώρα του Παιδιού, προκειμένου να ενθαρρύνει όλους εκείνους που ζούσαν μακριά από τις οικογένειές τους.
«Εκατοντάδες από εσάς σ’ αυτήν τη χώρα έπρεπε να φύγετε από τα σπίτια σας και να χωριστείτε από τους πατεράδες και τις μητέρες σας. Η αδελφή μου, Margaret Rose, κι εγώ σας καταλαβαίνουμε, καθώς γνωρίζουμε από προσωπική εμπειρία τι σημαίνει το να είσαι μακριά από αυτούς που αγαπάς περισσότερο απ’ τον καθένα. Σ’ εσάς, που ζείτε σε διαφορετικό μέρος, θέλουμε να στείλουμε μήνυμα πραγματικής συμπόνοιας και ταυτόχρονα να ευχαριστήσουμε τους καλούς ανθρώπους που σας καλωσόρισαν στα σπίτια τους», είπε.
Στα 18 της, το 1944, επέμενε να συμμετάσχει στο γυναικείο τμήμα του βρετανικού Στρατού, τη Βοηθητική Εδαφική Υπηρεσία (ATS). Ξεκίνησε ως δεύτερη υπολοχαγός και προήχθη σε διοικήτρια. Εκπαιδεύθηκε για το ρόλο της μηχανικού, πήρε την πιστοποίηση τον Απρίλιο του ’45. Έναν μήνα μετά, ο Πόλεμος τελείωσε. Κι εκείνη, φορώντας τη στολή της ATS, χάθηκε στο πλήθος μαζί με την αδελφή της, για να γιορτάσουν με όλους τους Βρετανούς. «Θυμάμαι φοβόμασταν να μη μας αναγνωρίσουν, οπότε είχα τραβήξει μέχρι κάτω το καπέλο μου», εκμυστηρεύτηκε στο BBC, το 1985. «Νομίζω ήταν μία από τις σημαντικότερες νύχτες της ζωής μου».
Δύο χρόνια μετά, έκανε περιοδεία στη Νότιο Αφρική με τους γονείς της. Επέστρεψε και ανακοινώθηκε ο αρραβώνας της με τον μακρινό της ξάδελφο, Philip Mountbatten, αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού και πρώην Πρίγκιπα Φίλιππο της Ελλάδας και της Δανίας. Τα υπόλοιπα, ανήκουν στην ιστορία. Παντρεύτηκαν στις 20 Νοεμβρίου του 1947 και η αγάπη τους κράτησε 75 χρόνια. Μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τον Charles τo 1948, την Anne το 1950, τον Andrew το 1960 και τον Edward το 1964. Το 1969 όρισε ως διάδοχό της τον πρωτότοκο γιο της, και τον έχρισε Δούκα της Ουαλίας.
Το καλοκαίρι του 1951, ο Βασιλιάς Γεώργιος αρρώστησε βαριά. Η Elizabeth τον αντικατέστησε στην τελετή Trooping the Colour, ενώ τον Οκτώβριο έκανε με τον σύζυγό της μία εξαιρετικά επιτυχημένη περιοδεία στον Καναδά και την Washington. Τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς, ξεκίνησαν για περιοδεία στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Δεν την ολοκλήρωσαν ποτέ. Βρίσκονταν καθ΄οδόν, στην Κένυα, όταν έμαθαν την είδηση του θανάτου του πατέρα της – δεν είχε μαζί της μαύρο φόρεμα, αυτός είναι και ο λόγος που έκτοτε, όταν ταξίδευε, έβαζε πάντα ένα στις αποσκευές της. Κι ενώ ήθελε να θρηνήσει, συνειδητοποίησε κάτι που την τάραξε: Θα ανέβαινε στον θρόνο. Χρόνια νωρίτερα απ’ όσο περίμενε.
Επέστρεψε στην πατρίδα της και οι τρεις πρώτοι μήνες της θητείας της ήταν περίοδος πένθους για τον πατέρα της. Το καλοκαίρι του 1952, έχοντας μετακομίσει κι επίσημα στο Buckingham, ανέλαβε τις καθημερινές υποχρεώσεις του μονάρχη. Η τελετή στέψης της πραγματοποιήθηκε στο Αββαείο του Westminster στις 2 Ιουνίου. Και για πρώτη φορά, τέτοια εκδήλωση μεταδόθηκε στην τηλεόραση.
Από τότε, ξεκίνησε ένα νέο κεφάλαιο της βρετανικής μοναρχίας.
Ο Φίλιππος επέμενε πως η μοναρχία έπρεπε να εκσυγχρονιστεί. Αυτός είναι και ο λόγος που, τη δεκαετία του ’70, μπήκαν κάμερες στο Παλάτι και κατέγραψαν την καθημερινότητα της βασιλικής οικογένειας. Προσπάθησαν να δείξουν ότι εκπροσωπούσαν μία νέα εποχή.
Η δεκαετία του ’90 ήταν μία από τις χειρότερες ωστόσο. Το 1992, το έτος που η Ελισάβετ αποκάλεσε annus horribilis, ανακοινώθηκε ο χωρισμός του Καρόλου και της Diana. Κι αυτό αποτέλεσε σκάνδαλο – πώς ήταν δυνατόν ο διάδοχος του θρόνου να βάλει τον εαυτό του πάνω από το καθήκον; Ήταν το κερασάκι στην τούρτα, ωστόσο, καθώς για χρόνια η σχέση τους απασχολούσε τα μέσα ενημέρωσης. Παράλληλα, χώρισαν ο Πρίγκιπας Andrew και η Sarah Ferguson, ενώ η πριγκίπισσα Anne πήρε διαζύγιο και ξέσπασε φωτιά στο Κάστρο του Windsor. Ταυτόχρονα, η χώρα αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα.
Το διαζύγιο του Charles και της Diana ανακοινώθηκε το 1996. Αυτόματα, ο λαός πήρε το μέρος της και στράφηκε εναντίον του – άρα κι ενάντια στη βασιλική οικογένεια, κυρίως στην Ελισάβετ.
Ο θάνατος της Diana το 1997, ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα. Ειδικά όταν η Βασίλισσα αρχικά δεν ήθελε να κυματίσει μεσίστια η σημαία στο Buckingham. Θεωρίες συνωμοσίας άρχισαν να κυκλοφορούν η μία μετά την άλλοι, πολλοί ήταν σίγουροι πως εκείνη οργάνωσε το δυστύχημα επειδή η πρώην σύζυγος του γιου της ήταν έγκυος.
Ο καιρός πέρασε, ωστόσο, και ξανακέρδισε τη συμπάθεια του λαού. Το 2002, κλείνοντας 50 χρόνια στον θρόνο, γιόρτασε όλη η χώρα το «Χρυσό Ιωβηλαίο». Κι όλα πήγαιναν καλά – μέχρι το 2005, όταν ο Κάρολος παντρεύτηκε την Camilla Parker Bowles. Η Ελισάβετ δεν παρευρέθηκε στον γάμο.
Από το 2017, όταν ο Πρίγκιπας Φίλιππος συνταξιοδοτήθηκε, κι εκείνη άρχισε να περιορίζει τις δημόσιες εμφανίσεις της. Παράλληλα, ο William και η Kate αναλάμβαναν όλο και περισσότερες υποχρεώσεις, ενώ ο πρωτότοκος γιος τους, πρίγκιπας George, συχνά τους συνοδεύει.
Η σειρά The Crown ήταν αυτή που παρουσίασε τον άνθρωπο πίσω από το στέμμα, την έκανε πιο συμπαθή. Έδειξε πως έχει συναισθήματα, έφερε στο φως άγνωστες πτυχές της γυναίκας, της συζύγου και μητέρας που έκρυβε όσο καλύτερα μπορούσε. Η Ελισάβετ παρέμενε βράχος, μέχρι τον Απρίλιο του 2021. Ο σύζυγός, η «δύναμη και στο στήριγμά» της όλα αυτά τα χρόνια, έφυγε από τη ζωή κι η ίδια άλλαξε. Επέστρεψε μεν στα καθήκοντά της, αλλά η υγεία της άρχισε να την ταλαιπωρεί.
Η τελευταία χρονιά ήταν εκείνη με τις λιγότερες δημόσιες εμφανίσεις, αλλά δεν μπορούσε να λείψει από την καθιερωμένη χριστουγεννιάτικη live εμφάνισή της, στην οποία θυμήθηκε τον Φίλιππο και το πόσο έξυπνος ήταν μέχρι το τέλος. «Αλλά η ζωή, φυσικά, αποτελείται από τελικές αναχωρήσεις όπως και από πρώτες συναντήσεις». Το 2022 ήταν επίσης μία πολύ σημαντική χρονιά, καθώς γιόρτασε 70 χρόνια βασιλείας με το Πλατινένιο Ιωβηλαίο. Εμφανίστηκε την τελευταία μέρα των εορτασμών, ντυμένη στα πράσινα, για να χαιρετήσει το κοινό που είχε συγκεντρωθεί και για να συνοδεύσει την οικογένειά της.
Η πραγματική έκπληξη βέβαια ήταν το βίντεο των 2 λεπτών που έφτιαξε με τον αρκούδο Paddington, άλλο ένα βρετανικό σύμβολο, που την ευχαριστεί για όλα όσα έχει προσφέρει όλες αυτές τις δεκαετίες, ενώ πίνουν τσάι. Μία ημέρα όπου γιόρτασε 70 χρόνια βασιλείας (ρεκόρ που δεν έχει φτάσει άλλος Βρετανός), 4 παιδιά, 8 εγγόνια και 12 δισέγγονα. Στην τελευταία της δημόσια εμφάνιση, υποδέχτηκε στο Balmoral τη νέα Πρωθυπουργό της Αγγλίας, Liz Truss.
Η σχέση της με τον εγγονό Harry και τη Meghan Markle δεν έδειξε να αλλάζει όλα αυτά τα χρόνια. Σύμφωνα με τον εγγονό και όσα ακούστηκαν στη συνέντευξη που παραχώρησε το ζευγάρι στην Oprah Winfrey, τα προβλήματα προέρχονταν από άλλα μέλη της οικογένειας, με την Ελισάβετ να μην παίρνει ποτέ αρνητική δημόσια θέση και να εύχεται πάντα τα καλύτερα για τη νέα ζωή τους στο Los Angeles. Μία εμφάνιση που σηματοδότησε την αλλαγή ήταν η «Ομιλία της Βασίλισσας», που φέτος εκφωνήθηκε από τον Κάρολο, με την Ελισάβετ να απουσιάζει για τρίτη φορά στα 70 χρόνια μοναρχίας. Ο γιος της εκφώνησε το κυβερνητικό πρόγραμμα και όλοι μίλησαν για πρόβα θρόνου.
Τελικά, έφυγε από κοντά μας σήμερα, 8 Σεπτεμβρίου. Έζησε μία όμορφη ζωή, γεμάτη ενδιαφέρον. Ήταν η μακροβιότερη Βρετανίδα μονάρχης, μετά τη Βασίλισσα Βικτώρια. Η πρώτη που ταξίδεψε στην Ισλανδία. Η πρώτη που βοήθησε στον πόλεμο. Ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα της παγκόσμιας ιστορίας, και δύσκολα θα διαγραφεί από τη μνήμη όλων μας.
