Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που «επιβάλλουν» την παρουσία τους από το πρώτο λεπτό, ακόμα και αν είναι μέσω τηλεφώνου. Κάτι στη φωνή, το γέλιο τους, τον τρόπο που τονίζουν τις λέξεις. Αυτό ένιωσα όταν μίλησα πρώτη φορά με τη Γεωργία Καλτσή, προκειμένου να συνεννοηθούμε για τα της συνέντευξης. Δώσαμε ραντεβού στο Ο.Α.Κ.Α, έχοντας στο μυαλό μου ότι θα είναι εύκολη η πρόσβαση. Δεν είχα όμως ιδέα ότι η Γεωργία πηγαίνει παντού. Όχι επειδή δεν βλέπει τα εμπόδια, αλλά επειδή είναι αποφασισμένη να τα ξεπεράσει.
Όπως το προέβλεψα ήταν χειμαρρώδης, απαντώντας σε όλα με τεράστια άνεση και ευκολία, χωρίς να ζυγίζει τις λέξεις της. Είχαμε να πούμε εξάλλου τόσα πολλά. Για τη σειρά του ANT1 Plus, "Στα 4", όπου πρωταγωνιστεί, τον αθλητισμό, την εκπαίδευση σε παιδιά και ενήλικες, το ατύχημά της και γιατί περνά κάθε μέρα από το σημείο όπου έγινε, τον έρωτα, τα όνειρα και γιατί κλαίει μόνο από θυμό.
Για τη σειρά "Στα 4"
Όταν με πήραν τηλέφωνο και μου είπαν ότι με θέλουν για ρόλο σε σειρά, τους ρώτησα αν έχουν μπερδευτεί, γιατί εγώ είμαι αθλήτρια. Τελικά δεν είχαν καταλάβει λάθος. Ήμουν ανέκαθεν θεατρίνα και το χιούμορ ήταν πάντα η άμυνα και η ασπίδα μου, αλλά δεν είχα ξανακάνει κάτι αντίστοιχο. Ζήτησα το σενάριο, διάβασα απνευστί και τα 8 επεισόδια και έκανα εικόνα τα πάντα. Ήθελα όμως και να είμαι σίγουρη, γιατί η Στέλλα (ο ρόλος) είναι μία γυναίκα που επαναπροσδιορίζει τον εαυτό της, ακόμα και σεξουαλικά, οπότε ήθελα να είμαι σίγουρη ότι λέω ναι σε κάτι με το οποίο συμφωνώ.
Έχω κάνει γυμνή φωτογράφηση αλλά ντρέπομαι το σέξι κομμάτι, παρόλο που νιώθω πολύ άνετα με το σώμα μου. Ενθουσιάστηκα με τη σειρά, γιατί ήταν τρομερά ρεαλιστική, με πράγματα που έχω ζήσει. Ο σεναριογράφος, Θέμης Γκυρτής, ήταν βοηθός τετραπληγικού ατόμου, οπότε είχε την εμπειρία. Είχε και το μέτρο σύγκρισης, γιατί βρισκόταν σε μία άλλη χώρα, πολύ πιο προσβάσιμη.
Η προσβασιμότητα στην Ελλάδα
Είναι η μόνη ερώτηση που απαντώ με ερώτηση. Πόσους ανάπηρους βλέπεις σε καθημερινή ή έστω εβδομαδιαία βάση, όταν κυκλοφορείς; Η πρόσβαση στην Αθήνα, αλλά και στην Ελλάδα, είναι τέτοια ώστε να εγκλωβίζει τους ανάπηρους ανθρώπους στα σπίτια τους ή σε συγκεκριμένα μέρη. Εγώ όμως πηγαίνω κόντρα και κυκλοφορώ παντού. Τυγχάνει επίσης να έχω μία αναπηρία που μου επιτρέπει να είμαι αυτόνομη και ανεξάρτητη. Η μόνη βοήθεια που έχω, είναι από μία κυρία για το σιδέρωμα.
Η Αθήνα είναι σαν στίβος μάχης, σαν να αγωνίζεσαι στο Survivor. Αν μάθεις να κινείσαι εδώ, μπορείς να κινηθείς παντού. Αποφεύγεις λακκούβες, σκαλοπάτια, αυτοκίνητα, σκουπίδια, ακαθαρσίες ζώων, σπασμένα αντικείμενα. Το μόνο πράγμα στο οποίο πρέπει να εκπαιδευτεί ο Έλληνας ανάπηρος, είναι στη σούζα.
Η Σύρος έχει μία υποτυπώδη πρόσβαση και έχουν βάλει παντού ράμπες. Αλλά αυτό συνέβη γιατί ζει εκεί ο αθλητής Νίκος Ρούσος με την οικογένειά του, που έχει μαγαζί στο κέντρο και ήθελε να κυκλοφορεί παντού. Σε αυτό συνέβαλε όλη η τοπική κοινωνία γιατί δεν υπήρχε περίπτωση να τον αποκλείσουν, εφόσον έβλεπαν και το πόσο ενεργός είναι. Και η Κομοτηνή είναι μία από τις πιο προσβάσιμες πόλεις στην Ελλάδα, γιατί υπάρχει και ο σύλλογος «Περπατώ», καθώς και αθλητές με αναπηρίες.
Η ζωή μετά το ατύχημα
Όταν μου συνέβη, ήμουν 21 και δεν υπήρχε περίπτωση να αφήσω την Αθήνα, τις σπουδές μου και όλα όσα ήθελα να κάνω για να μείνω με τους γονείς μου στη Ναύπακτο. Ναι οκ, δεν με ενθουσιάζει το αμαξίδιο, αλλά το πρόβλημά μου είναι η έλλειψη πρόσβασης. Το ότι δεν μπορούμε να κυκλοφορήσουμε όπως όλοι.
Όταν με ρωτούν ποιο είναι το δυσκολότερο πράγμα που κλήθηκα να διαχειριστώ, τους λέω ότι ήταν το να εκπαιδεύσω τους γύρω μου.
Έπρεπε να εκπαιδεύσω εγώ τους γονείς μου, ώστε να μην ανησυχούν για εμένα. Με εμπιστεύονταν όμως από τότε που ήμουν μικρή. Ο μπαμπάς μου, πριν φύγω για σπουδές, μου είπε ότι μόνο ένα πράγμα δεν θα ήθελε. Να τον πάρουν νύχτα και να του πουν ότι έπαθα κάτι. Του είπα ότι τελικά τον πήραν μέρα, γιατί έχω μάθει να διαχειρίζομαι τα πάντα με χιούμορ. Σεβάστηκαν το ότι ήθελα να μείνω στην Αθήνα και να συνεχίσω τη ζωή μου. Τους απέδειξα ότι μπορώ να είμαι ανεξάρτητη και μετά. Είχα ένα πολύ δυνατό πρότυπο και αυτό με βοήθησε πολύ. Έτυχε στη Ναύπακτο να μεγαλώνω βλέποντας ένα άτομο με αναπηρία, που είναι πλήρως ανεξάρτητο, τον Ντίνο.
Είναι σε αμαξίδιο, είχε το πιο in night club, κυκλοφορούσε παντού, ήταν ακομπλεξάριστος, είχε την οικογένειά του. Η αναπηρία σε δυσκολεύει μόνο όταν δεν υπάρχει προσβασιμότητα. Τι έχει αλλάξει στη ζωή μου; Το ότι προσπαθώ να γίνω λίγο πιο αναίσθητη και να μην αφήνω πολλά πράγματα να με επηρεάζουν. Αλλά είναι δύσκολο να βάζεις το λιθαράκι σου και να έρχονται οι στιγμές που βλέπεις το πόσο χάλια είναι το ανθρώπινο είδος.
Τα λάθος πράγματα που ακούει
Είναι τόσα τα κλισέ που ακούγονται, με χειρότερο το «περαστικά». Τι σημαίνει περαστικά; Αν είσαι ακρωτηριασμένος, θα σου φυτρώσει πόδι;
Υπάρχει και το σταθερό χαμόγελο από όλους τους περαστικούς, που νιώθουν την ανάγκη να το κάνουν, λες και σε λυπούνται. Καλύτερα να πεις μια καλημέρα. Αλλιώς, προσπάθησε να κάνεις κάτι ως πολίτης. Ο οίκτος δεν θα βοηθήσει κανέναν. Όλα ξεκινούν από τον σεβασμό, και υπάρχει μεγάλη έλλειψή του.
Ή έχω ακούσει πολλές φορές το «κρίμα ωραία κοπέλα», που είναι το πιο προσβλητικό κομπλιμέντο που μπορείς να κάνεις.
Πολύ καλό είναι και το να σε λένε «μαχητή της ζωής». Ναι οκ δυσκολεύομαι παραπάνω από εσένα, αλλά επειδή με δυσκολεύει η ίδια η κοινωνία. Είναι σαν το «ειδικές ανάγκες» ή «ειδικές ικανότητες». Δεν στέκει, γιατί η ικανότητά σου δεν είναι ειδική. Αν χάνεις το πόδι σου, χάνεις και την ικανότητα. Ειδική ικανότητα είναι να πετάς ιστούς από το χέρι σου. Ειδική ανάγκη είναι το ότι πίνω το freddo espresso μου με μαύρη ζάχαρη και κανέλα ή το να έχεις μία διατροφική αλλεργία. Αν όμως θέλω να πάω στον πρώτο όροφο και δεν μπορώ με τις σκάλες, δεν έχω ειδική ανάγκη. Απλά δεν υπάρχει ασανσέρ.
Και ξέρεις κάτι; Εγώ θα πάω κάπου που δεν υπάρχει πρόσβαση κι ας έρθει το αφεντικό να με πάρει αγκαλιά να με μεταφέρει. Εγώ θα ντραπώ;
Αν έχει νιώσει να χάνει την αισιοδοξία της
Ποτέ. Μου τα σκάει ανάποδα. Ήμουν ο ίδιος άνθρωπος και πριν το ατύχημα, ήθελα τα ίδια πράγματα και αρνούμαι να τα αφήσω επειδή έτυχε να βρεθώ σε αμαξίδιο, ενώ δεν ήταν στο χέρι μου και δεν το προκάλεσα. Αν βάλω τα κλάματα, θα είναι από νεύρα. Για αυτό και είναι σημαντικό οι γονείς των παιδιών με αναπηρίες να μην τα εγκλωβίσουν και να νιώθουν ότι έχουν τα ίδια δικαιώματα. Για αυτό μιλάμε σε σχολεία. Γιατί εγώ δεν μεγάλωσα με τέτοια γνώση. Απλώς ήμουν τυχερή που είχα ένα πολύ καλό παράδειγμα ανθρώπου στη Ναύπακτο, πράγμα σπάνιο.
Τώρα βλέπουν τα παιδιά ότι μπορείς να είσαι γαμάτος και τους στέλνεις το μήνυμα ότι μπορούν να κάνουν τα πάντα. Αλλά το στερεότυπο είναι τόσο έντονο που οι γονείς τους μπορεί να λένε «κρίμα, νέα παιδιά σε αμαξίδιο». Και εκεί που κάνουμε ένα μεγάλο βήμα, έρχονται αυτά τα στερεότυπα και πάνε πίσω τα πράγματα.
Όσο για την αισιοδοξία και τον δυναμισμό που βλέπεις, είναι στοιχεία που είχα από πάντα. Είναι επιλογή σου να βλέπεις το ποτήρι μισογεμάτο. Ξύπνησα από κώμα, με 1% πιθανότητα να ζήσω, με τον θάνατο του φίλου μας και τις φίλες μου να έχουν ζήσει εγκαύματα, ακρωτηριασμούς κλπ. Έτσι αποφάσισα ότι θα εκτιμήσω τη ζωή μου στο έπακρον. Δεν ήμουν ποτέ εγωίστρια και θα ευχαριστώ αυτούς τους ανθρώπους στο νοσοκομείο για μία ζωή. Εκείνοι με κράτησαν στη ζωή. Ποια είμαι εγώ να κλειστώ στο σπίτι μου;
Και νιώθω ότι μου δόθηκε μία δεύτερη ευκαιρία. Έτσι όπως ένιωθα από πριν ότι μία ζωή δεν μου φτάνει να κάνω όσα θέλω, έτσι νιώθω και τώρα. Το βλέπω σαν υποχρέωση για τον φίλο μου που έχασε τη ζωή του εκείνο το βράδυ, για τη φίλη μου που είναι σε αμαξίδιο, αλλά δεν θα μπορέσει να είναι ξανά εντελώς αυτόνομη. Το πιστεύεις ή όχι, περνώ κάθε μέρα από το σημείο του τροχαίου και σκέφτομαι συνέχεια τους 4 μας. Μου δίνει δύναμη και δεν με λυπεί καθόλου. Ήταν το τελευταίο μέρος που ήμασταν όλοι μαζί, ζωντανοί και χαρούμενοι. Θα ζήσω εμπειρίες και πράγματα για όλους μας. Άσε που πιστεύω ότι η αναπηρία ήρθε στη ζωή μου για κάποιο λόγο.
Η εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία
Έπαιζα μπάσκετ από πολύ μικρή, έκανα ποδήλατο, κολύμβηση και γενικά ήμουν η αθλήτρια του σχολείου. Μετά την αναπηρία, με βρήκε στο κέντρο αποκατάστασης ο Μάκης Καλαράς. Είναι ο μέντοράς μου, πολύ καλός μου φίλος και είχαμε χτυπήσει την ίδια ημερομηνία, διαφορετική χρονιά. Για αυτό σου λέω ότι δεν πιστεύω στην τύχη. Ήρθε στη ζωή μου για πολλούς λόγους. Έδειξε σε εμένα, αλλά και στους γονείς μου ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα και όταν τον είδα, δεν κρατιόμουν να ξεκινήσω όλα όσα ήθελα.
Μία εβδομάδα μετά την εξάμηνη νοσηλεία μου, πήγα στην Κομοτηνή, όπου υπήρχε το γκρουπ εκπαίδευσης και αυτονομίας, μου έδωσαν και ένα κανονικό αμαξίδιο (όχι νοσοκομειακό), έκανα βόλτα και ήρθα σε επαφή με άτομα με αναπηρία. Έπρεπε να μάθω μόνη μου τα γυναικεία θέματα, το έψαξα, και έναν χρόνο μετά, ήμουν στο πλάι του Μάκη Καλαρά, ως εκπαιδεύτρια σε γυναίκες για προσωπική υγιεινή, αυτονομία και ανεξαρτησία.
Εκπαιδεύουμε από μωρά μέχρι μεγάλους ανθρώπους που μπορεί να απέκτησαν αναπηρία στα 60 τους. Όσο μεγαλύτερος είσαι όταν το παθαίνεις, παθαίνεις και πιο εύκολα σοκ. Αλλά σίγουρα υπάρχει διαφορά σε κάθε ηλικία ή φύλο. Προσπαθούμε να τους δείξουμε ότι όλα γίνονται, αλλά χρειάζεται χρόνος και εξέλιξη. Όπως τα χωράφια που είναι εύφορα, αλλά δεν βγάζουν καρπούς από την πρώτη μέρα.
Ο αθλητισμός
Δοκίμασα διάφορα αθλήματα, για να ξέρω πώς να εκπαιδεύσω τα άτομα, ανάλογα με την αναπηρία τους. Κακά τα ψέματα, ο αθλητισμός και ειδικά ο πρωταθλητισμός για τα ανάπηρα άτομα, είναι πολύ δύσκολος στην Ελλάδα. Πρέπει να προπονείται μαζί και ο γονιός, και να υπάρχει οικονομική ευχέρεια. Μπορεί να παίρνεις καλές θέσεις ή μετάλλια και να μην υπάρχουν σπόνσορες. Θέλει υπομονή και χιούμορ.
Κάπου εκεί ανακάλυψα την ξιφασκία, μέσα από τον Πάνο Τριανταφύλλου, που είναι Παραολυμπιονίκης και τα τελευταία χρόνια βρίσκεται πάντα στην τριάδα των μεταλλίων. Για εμένα, ήταν το μεγαλύτερο challenge. Βάζεις τη μάσκα, είσαι εσύ και ο απέναντί σου. Πρέπει να πειθαρχείς, το μυαλό σου να κάνει focus σε αυτό, και μόνο αυτό. Για αυτό και η ξιφασκία βοηθά πολύ παιδιά με διάσπαση προσοχής.
Είμαστε στην Εθνική Ομάδα εγώ, ο Πάνος Τριανταφύλλου, Βασίλης Ντούνης και η Κέλλυ Λουφάκη. Αν δεν ήταν ο προπονητής μας Δημήτρης Κάζαγλης, δεν θα ήμασταν ούτε εμείς οι 4, ενώ σε άλλα αθλήματα, όπως η κολύμβηση υπάρχουν άπειροι αθλητές. Δυστυχώς, δεν σου καλύπτουν τα έξοδα αν δεν είσαι στην Εθνική. Και δεν έχουμε μέρη για προπόνηση. Εδώ δεν είχαμε τουαλέτες.
Τώρα προετοιμάζομαι για την Παραολυμπιάδα, και πρέπει να κερδίσω 60 γυναίκες για να βρεθώ στους Παραολυμπιακούς. Πρέπει να πηγαίνεις συνέχεια σε αγώνες, γιατί χάνεις πόντους, ακόμα κι αν έχεις χρυσά μετάλλια. Έλα όμως που οι Ομοσπονδίες δεν καλύπτουν τα έξοδα των αθλητών. Δεν έχουμε εγκαταστάσεις ή ένα Παραολυμπιακό Κέντρο. Θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ένα μέρος του ΟΑΚΑ, που έχει πρόσβαση και Μέσα.
Ο αθλητισμός πρεσβεύει την ομαδικότητα, και εμείς εδώ κάνουμε το αντίθετο. Στο εξωτερικό, οι Ολυμπιονίκες παίζουν με τους Παραολυμπιονίκες. Γιατί μόνο όλοι μαζί μπορούμε να πάμε μπροστά.
Για τον έρωτα και το μέλλον
Το dating είναι όπως και πριν. Αν σε φοβούνται επειδή είσαι δυναμική, θα συμβαίνει πάντα. Συνήθως, τους προσελκύει η κοινωνικότητα, ο δυναμισμός και το ότι δεν το έχω βάλει κάτω, αλλά τελικά είναι αυτό που τους τρομάζει στη συνέχεια. Ίσως νιώθουν ότι θα με φροντίζουν σαν κούκλα. No fucking way! Αλλά καταλήγω ότι όταν δεν ξέρεις ποιος είσαι και πού βρίσκεσαι, θα έχεις κόμπλεξ με τους άλλους.
Αλλά σε 5 χρόνια θα ήθελα, ιδανικά, να έχω βρει έναν άνθρωπο με πολύ χιούμορ και να περνάμε καλά. Θα ήθελα επίσης να είμαι Παραολυμπιονίκης και να ετοιμάζομαι για την επόμενη Παραολυμπιάδα. Δεν τις φοβάμαι τις αλλαγές στη ζωή μου. Έκανα πλάνα που ανατράπηκαν, έφτασα στο 0, πήγα από το 0 στο 100. Και θα ήθελα να υπάρχει κοινωνική εξέλιξη στην Ελλάδα.
